Anayasa Mahkemesi "Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması" Kurumuna Dair Hükümleri İptal Etti
1 Ağustos 2023
Ceza yargılamasında sıklıkla uygulama alanı bulunan “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”na dair hükümler, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. Karar 1 yıl sonra yürürlüğe girecek.
Kararda iptal gerekçeleri arasında;
Sanığın yargılamanın başında HAGB verilmesini kabul etmekle birlikte, istinaf kanun yoluna başvurma hakkından feragat etmekte olduğu ve bu şekilde geçerli bir feragat iradesine dayanmaksızın istinaf kanun yoluna başvuru imkanından mahrum bırakılmanın, hükmün denetlenmesini talep etme hakkı ile mahkemeye erişim hakkını sınırlayıcı nitelikte olması,
Mülkiyetin kamuya geçirilmesi sonucuna yol açan “müsadere” kararının, HAGB kararı verilmesi durumunda, hangi aşamada infaz edileceğine ilişkin açık düzenleme bulunmamasının mülkiyet hakkının sınırlanması yönünden ölçülü olmadığı,
Kamu görevlisinin görevi sebebiyle işlediği işkence, eziyet ve kötü muamele kabul edilen suçlar yönünden HAGB uygulanmasının sanığın infaz edilebilir bir ceza almaması sonucunu doğurduğu ve bu durumun mağdur açısından yeterli ve etkili bir giderim sağlamadığı,
HAGB kurumunun mevcut haliyle kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarını önlemekte yetersiz kaldığı ve başta ifade özgürlüğü ve toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı olmak üzere temel hak ve özgürlükler üzerinde caydırıcı etki doğurması,
sayılmıştır.
1 Ağustos 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan kararda; ceza muhakemesinde HAGB kurumuna yer verilip verilmeyeceği ve yer verildiği takdirde nasıl uygulanacağı konularında kanun koyucunun takdir yetkisi bulunduğu ve yer verilecekse, kurumun Anayasa Mahkemesinin iptal ve hak ihlali kararlarındaki tespitler ışığında temel hak ve özgürlüklere ilişkin anayasal güvencelere uygun olarak yeniden düzenlenmesinin mümkün olduğu belirtilerek, kararın yayımlanmasından başlayarak 1 yıl sonra yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), ceza yargılaması sonucunda verilecek iki yıl ve daha az süreli hapis veya para cezasına dair mahkûmiyet hükmünün açıklanmasının belirli şartlara bağlı olarak ertelenmesini ifade etmektedir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulmakta, denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak, davanın düşmesi kararı verilmektedir.